We leven in een wereld of een maatschappij waarin iedereen een mening heeft over alles en iedereen.
De meesten van ons leren thuis niet om elkaar te laten uitspreken, om écht te luisteren naar elkaar zonder de drang of dwang om vooral een eigen mening of oordeel in te brengen. Het lijkt wel of het normaal is dat we spreken zonder na te denken, want nog voor een vraag goed en wel gesteld is, zitten de antwoorden ongeduldig klaar. Er wordt bijzonder weinig ruimte gelaten om een vraag eerst écht te laten binnen komen, om te bevoelen wat de vraag met ons doet, wat ze losmaakt en als we ons daar dan bewust van zijn of we hierover iets willen en kunnen delen.
Ik pleit schuldig…zowat mijn hele leven heb ik het ervaren alsof het een kwaliteit is om snel te denken en even snel een helder geformuleerd en/of stevig gefundeerd antwoord te kunnen geven op zowat elke vraag. Iets wat alleen nog maar gestimuleerd werd door een vaak gevraagde gaste te zijn in talkshows en televisieshows allerhande in mijn jong leven. Mensen met boude meningen, mensen die geen blad voor de mond nemen en die, bij wijze van spreken sneller dan het licht, kunnen schakelen en in verbale interactie gaan…ze kregen applaus.
Dat er in de media zelden of nooit meer dan een paar minuten tijd is voor een gesprek, dat er steeds vaker vooraf vastligt wat ‘men’ wil horen van mensen in programma’s, geeft wellicht ook aan iedereen die kijkt of luistert de indruk dat het ‘normaal’ is dat we allemaal voortdurend in de startblokken staan om er verbaal uit te schieten, los van de toegevoegde waarde van de woorden die uit onze monden of pennen rollen.
Ik herinner me een avond met de Dalai Lama waarin dat anders ging. Daar zat een pauze tussen elke vraag die hem werd gesteld en zijn antwoord. Hij nam de tijd om eerst de vraag te laten binnen komen vooraleer hij een antwoord gaf. Het bracht een heerlijke rust met zich mee.
En dat was dan, gezien de situatie of opzet van de avond, eenrichtingsverkeer…er werden hem vragen gesteld en hij gaf antwoorden.
Als we in interactie gaan of in gesprek gaan met elkaar, met twee of meerdere mensen, gebeurt het best vaak (in sommige middens misschien zelfs altijd) dat er nooit meer ruimte wordt gelaten tussen woorden en zinnen, tussen vragen en antwoorden, tussen datgene wat de ene deelt en de andere. Ik werd er in een telefoongesprek met een dierbare vriend – woordkunstenaar aan herinnerd dat het ook écht anders kan.
Before I speak, before I even say one word…W.A.I.T. Acroniem voor Why Am I Talking?
Wachten dus vooraleer te spreken.Heb ik eigenlijk wel écht gehoord wat de ‘ander’ zei? Begrijp ik de vraag? Wat doen de woorden die uitgesproken werden met mij? Heb ik hier iets waardevol over in te brengen in het gesprek? Herhaal ik iets wat anderen eigenlijk al gezegd hebben? Wil ik indruk maken, mijn gelijk halen, anderen onderuit halen, shockeren….wat wil ik bereiken door bepaalde woorden uit te spreken? Heb ik wel kennis van zaken over X of Y? Spreek ik uit eigen ervaring? Kan ik wat ik zeg, indien nodig, staven met feiten of zeg ik dingen die ik over heb genomen van anderen? Is het het juiste moment om iets nieuws in te brengen of om terug te grijpen naar iets dat eigenlijk al eerder over de tongen is gegaan? Is het belangrijk om te zeggen wat ik wil zeggen op dit specifieke moment? Of zou ik praten uit ongemak? Zou ik de stilte willen doorbreken? Voel ik me op mijn gemak en kan ik ook gewoon aanwezig zijn?
Ergens, in een ideale wereld, lijkt het mij het mooiste wat er bestaat. Voelt het als het grootste respect en als liefde om hier zoveel bewuster en aandachtiger mee om te gaan. Echt luisteren. Ruimte geven aan elkaar. Tijd nemen woorden binnen te laten komen en gewaar te worden wat ze bewegen binnenin. Bevoelen en bevragen of het juist is om te antwoorden of spreken. En dat pas doen als het een meerwaarde is, als het bijdraagt tot de verbinding, als het méér ‘samen’ brengt, meer verheldering, meer verdieping, meer moois…
*ps: en tegelijk weet ik dat er momenten zullen zijn van stuiterend enthousiasme, van grote opwinding, van emotioneel-geraakt zijn waardoor ik dit allemaal vergeet /. waardoor wi dit allemaal vergeten…maar de intentie om W.A.I.T. altijd in het achterhoofd te houden is een goed begin voor verandering.